De pinku ontstond begin jaren 60 in de concurrentiestrijd met de opkomende televisie. Het waren goedkope B-producties in zwart-wit, op enkele kleursequenties na (wat zaaluitbaters toeliet ‘seksfilms in kleur’ te adverteren), vaak gedraaid op een paar dagen tijd. De jonge Wakamatsu komt, na een 'job' bij de yakuza en een jaar gevangenis, bij een producent van erotische films terecht. Zolang hij zich houdt aan de regels van het genre - een seksscène per bobijn - kan hij vertellen wat hij wil en zijn woede tegen de autoriteiten omwille van de sociale ongelijkheid met verrassend grote vrijheid ventileren.

De eerste film van Wakamatsu die het Westen bereikt, zorgt bij zijn selectie op het filmfestival van Berlijn in 1965 meteen voor een diplomatieke rel. De Japanse overheid is niet gediend met het sombere en rauwe portret van een terneergeslagen en vervreemde Japanse middenklasse in Secrets behind the wall en oefent tevergeefs druk uit om de film van de affiche te halen. Wakamatsu komt versterkt uit de ervaring en richt zijn eigen productiehuis, Wakamatsu Pro, op. Hij begint ook een uiterst vruchtbare samenwerking met scenarist Masao Adachi.

Met Adachi sluipen zowel avant-gardistische elementen als een vorm van surrealisme binnen (Violated angels, Go go second time virgin) en worden linkse militante groeperingen vaak het onderwerp, zoals in Ecstasy of the angels, Season of terror en Sex Jack. Hun eerste samenwerking, The embryo hunts in secret, handelt over een bedrijfsbaas die zijn secretaresse gijzelt om van haar zijn (seks)slaaf te maken. De film wordt in 1967 op ons eigenste EXPRMNTL festival door een deel van het publiek als misogyn verguisd, al heeft Wakamatsu het duidelijk meer over sociale uitbuiting. Niettemin is het voor de toeschouwer soms raden naar de betekenis van bepaalde allegorieën.

Poëzie en symboliek betekenen niet dat Wakamatsu de voeling met het hedendaagse Japan verliest. De onderwerpen komen vaak rechtstreeks uit televisiejournaals en krantenkoppen. Shinjuku mad en Running in madness, dying in love openen met beelden van de gewelddadige rellen tussen linkse universiteitsstudenten en de nationale garde. De zelfmoord van Mishima dient als het vertrekpunt voor The woman who wanted to die.

 

JAPANESE RED CINEMA: RONDOM MASAO ADACHI - Cinema Nova

 

Rond de jaren 1960 schrikken gewelddadige verzetsbewegingen Japan op. De oppositie tegen het naoorlogse politieke klimaat groeide. Een nieuw links dat de tegenbewegingen samenbrengt, voornamelijk van studenten, ziet het licht. De hernieuwing in 1960 van het Veiligheidsverdrag tussen Japan en de Verenigde Staten, kortweg Anpo, is in de ogen van velen een nieuwe ontwikkeling in de Amerikaanse inmenging in Japan, meedoen met het imperialistische spel van de V.S. en de transformatie in militaire basis voor de oorlog in Vietnam. De strijd voltrekt zich rond deze katalyserende gebeurtenis. Het vuur blijft smeulen om op het einde van het decennium weer aan te wakkeren wanneer Anpo verlengd moet worden. Dit brengt een enorme mobilisatie teweeg en de confrontaties met de politie en extreemrechts bereiken een hoogtepunt. Gewapende revolutionaire groepen ontstaan en zetten de strijd op een radicale manier verder.

De revolutie is ook cultureel. De opschudding wordt veroorzaakt door artistieke bewegingen die sterk verankerd zijn in de sociale strijd die nieuwe vormen verkennen en uit de oude cocons barsten. In de filmwereld wordt het rigide systeem van de grote studio’s in vraag gesteld. Er komen alternatieven tot stand en een daarbij behorende nieuwe generatie cineasten. Er ontstaat ruimte voor vrije expressie, zowel in de geëngageerde documentaire als in de erotische cinema in de marge van de nouvelle vague. De combinatie van het gespannen sociale klimaat, dat soms gewelddadige proporties aanneemt, en de vrijheid van experiment voedt een rijke en dynamische filmproductie, sterk beïnvloed door de tijdgeest, en desalniettemin nog steeds pertinent vandaag de dag. Wij verkennen deze context aan de hand van de sleutelfiguur Masao Adachi.

De onafhankelijke Japanse cinema van Wakamatsu en Adachi heeft doorheen de jaren niets van zijn woede of engagement verloren.